Titelski breg

• Prva pisana svedočenja o prostoru oko Titelskog brega i Tise se nalaze u čuvenom delu „Istorija” Amijana Marcelina (oko 325-400 god.)
• Titel je jedan od najstarijih naselja na tlu današnje Vojvodine.

Titelski breg predstavlja usamljenu lesnu uzvišicu, ima oblik elipse što je posljedica erozivnog dejstva dunavskih i tiskih voda, jer se pruža duž desne obale donjeg toka rijeke Tise, nedaleko od njenog ušća u Dunav. Površina ovog lesnog platoa iznosi 79,5 km², maksimalna dužina 18 km, širina 7.5 km a prosečna nadmorska visina 120 m.

u lesno-paleozemljišnim sekvencama Titelskog brega sačuvan je pouzdan zapis za proučavanje paleoklimatske i paleoekološke evolucije tokom posljednjih 600.000 godina.

Vlada Republike Srbije usvojila je Uredbu kojom se Titelski breg proglašava Specijalnim rezervatom prirode, 2012. godine.

 Kalvarija je jedan od najlepših vidikovaca na Titelskom bregu sa koga gledamo Titel kao na dlanu, ušće Begeja u Tisu, Carsku baru i ravni Banat,  a prema Sremu Slankamenački  Breg.

Naziv Kalvarija zadržao se među življem i označava brdo na kome je raspeće, kao Kalvarija-Golgota brdo na kome je, prema Bibliji, razapet Isus Hrist. Postoji mišljenje da se ovaj vidikovac treba nazivati Gradinom kao svedočanstvo viševekovnog postojanja utvrđenja nastalog uz Avgustinski manastir iz XI veka. Utvrđenje je formirano tokom XIII veka ali posle pada Beograda pod tursku vlast (1521) strateški značaj titelske tvrđave raste, preuzima glavnu ulogu u zaštiti južnih granica Ugarske od nadiranja turske vojske. Mnoga je osvajanja i razaranja pretrpelo ovo utvrđenje, sada nam ostade samo usamljeni kamen svedok.

Titelski breg nastao navejavanjem sitnih čestica lesa, surovo nosenih vetrom, tokom ledenih doba. Pažljivim pogledom na slojeve postaje nam jasno zašto Titelski breg nosi naziv Svedok brdo, vidimo kako su se smenjivala ledena i međuledena doba i samo naslućujemo kakav je bio život praistorijskog čoveka kojeg je navejavanje lesa zateklo na ovim prostorima.

Impozantna pojava ovog brega, čini da se osećate tako sićušnim, a ujedno i ponosnim što imate čast da gledate jedno istorijsko mesto. Šta je sve ovaj stari breg imao prilike da vidi i doživi, šta je sve preturio preko svojih leđa!!!

18.07.2021.