Čuveni srpski književnik Jovan Jovanović, koji je rođen 1833. godine, a preminuo 1904. godine je u narodu najpoznatiji po svom nadimku – Zmaj. Međutim, malo ljudi zna kako je dobio nadimak i šta on zapravo predstavlja.
Važno je naglasiti da nadimak čika Jova Zmaj uopšte nije dobio po mitskoj životinji, kao što mnogi misle. Njegova biografija kaže da su ga u mladosti zbog niskog rasta zvali Kiš Janoš što je na mađarskom “mali Jovan” i verovatno bi to bio nadimak po kome bi ga zapamtile i buduće generacije čitalaca da 1864. godine nije pokrenuo satirični list koji se zvao – “Zmaj”, što je zapravo igra reči. “Zmaj” je “3. maj”, kada se pročita na ćirilici. Ovaj datum predstavlja sećanje na događaj iz 1848. godine (po julijanskom kalendaru) kada je u Sremskim Karlovcima održana Majska skupština. Na toj skupštini Srbi su proglasili autonomno Srpsko vojvodstvo (Srpsku Vojvodinu), što je u ono vreme bio događaj od velikog političkog i društvenog značaja. U njegovu čast čika Jova je pored svog imena uvek dopisivao 3. maj (datum održavanja Skupštine).
Jednom se dogodilo da je u potpisu izostavio tačku posle broja tri, pa je treći dan maja postao – Zmaj (3maj).
Zahvaljujući ovoj maloj omaški, poznati književnik Jovanović je dobio nadimak po kome je i danas najprepoznatljiviji. Nadimak je poslužio i kao nadahnuće za ime njegovog čuvenog satiričnog časopisa, a mesto gde je umro, Sremska Kamenica, jedno vreme nosilo je pridev Zmajeva.
Jovan Jovanović Zmaj, pored toga što je ostao poznat kao pesnik i satiričar, bio i tvorac jednog od prvih srpskih stripova. Strip šala pod nazivom “Pretovareno” pojavio se u časopisu “Neven” 1881. godine. Važna je i 1871 jer je jedna od prvih razglednica na svetu izašla u listu čiji je vlasnik bio Novosađanin i najčuveniji dečji pesnik u Jugoistočnoj Evropi – Jovan Jovanović Zmaj.
Novosadska gimnazija „Jovan Jovanović Zmaj“ je jedna od najstarijih kulturno prosvetnih institucija u Srbiji. Kroz svoje trovekovno postojanje, Gimnazija je postala ponosni čuvar sećanja na razvoj školstva u našoj zemlji.
Početkom XIX veka, ugledni novosadski trgovac Sava Vuković, plemeniti od Beregsova, promišljao je kako da svom narodu ostavi trajnu uspomenu na sebe. Slep i vidno bolestan, Vuković je o Svetom Savi 1810. godine darovnim pismom priložio 20000 forinti za osnivanje srpske gimnazije u Novom Sadu.
Ipak priča o srednjoškolskom obrazovanju u Novom Sadu ne započinje ovim velikodušnim gestom. Još 1731. godine, na istom mestu gde se danas nalazi zgrada Gimnazije, vladika bački Visarion Pavlović osnovao je školu koja se zvala „Petrovaradinska roždenstvena-bogorodična škola latinsko–slovenska“. Ova škola je izrasla na temeljima srpske osnovne škole koja je osnovana na istom mestu 1703. godine. Vladika Pavlović i Srpska pravoslavna crkvena opština bili su duboko svesni činjenica da samo dobro obrazovanje na latinskom jeziku može obezbediti bolju budućnost srpskom narodu u Habzburškoj carevini.
Mnogi učenici i nastavnici ove Gimnazije ostali su poznati po svojoj službi narodu: Lukijan Mušicki, Mojsej Ignjatović, Teodor Radonić, Danilo Petrović, Jovan Rajić, Dionisije Novaković, Arsenije Radivojević, Mojsije Putnik, prvi Srbin lekar Petar Miloradović, Teodor Janković Mirijevski, Zaharije Orfelin, Gavrilo Hranislav, Simeon Piščević, Stefan Stratimirović, prva Srpkinja koja je znala čitati i pisati latinski Marta Neškova, Andrej Kamber, Joakim Vujić i Marko Jelisejić.
Zastava škole ustanovljena je 1816. godine. Na jednoj strani nalazi se Gospod Isus Hristos, a sa druge strane nalazi se Sveti Sava. Zastava Gimnazije i danas ponosno krasi ulaz u školsku zgradu.
Dolaskom profesora Georgija Magaraševića, Mojsija Petrovića, Ignjata Jovanovića i Pavela Jozef Šafarika početkom oktobra 1819. godine je Srpska pravoslavna velika novosadska gimnazija postala potpuna Gimnazija.
Prva zgrada Gimnazije nalazila se pored Saborne crkve na prostoru današnjeg Platoneuma.
Gimnazija je kroz čitav XIX vek bila pravi rasadnik srpske inteligencije. Kao učenici ili kao nastavnici u radu škole su učestvovali : Jovan Đorđević, Lazar Kostić, Jovan Turoman, Đura Daničić, Kosta Trifković, Jovan Jovanović Zmaj, Ilaja Ognjanović-Abukazem, Jovan Grčić-Milenko, Paja Marković-Adamov, Milan Savić, Svetozar Miletić, Mihailo Polit-Desančić, Tihomir Ostojić, Isidor Bajić, Stanoje Stanojević, Jovan Radonić, Radovan Košutić, Milan Šević, Pavle Vujević, Aleksa Ivić, Radivoj Kašanin, Radivoj Petrović, Jovan Maksimović, Mileta Jakšić, Miloje Milojević, Petar Konjović i mnogi drugi.
Za svoj viševekovni uspešni prostveno-obrazovni rad Gimnazije je često dobijala najviša drušvena priznanja.
Vekovi su prohujali. Razne države, generacije učenika i profesora ostavile su svoj trag u večnosti time što su se sebe ugradili u razvoj ove škole.
23.06.2022.
Нема коментара:
Постави коментар