Zahvaljujući pronađenim arheološkim nalazištima sa Vodica, Sesija, Pašnjaka, Bokternice i Gornje šume, došlo se do činjenica da naselje Futog datira još iz praistorije. Pronađeni pisani tragovi o Futogu, vode nas čak na početak 13. veka i u tim dokumentima se saznaje da je mesto posedovalo pristanišnu luku i feudalni posed.
Futog počinje da se širi u 14. i 15. veku i izrasta u značajno tržište tekstilnih proizvoda i južnog voća. Negde u drugoj polovini 15. veka, Futogu se dodeljuje status varoši i to zbog svog strateškog i ekonomskog značaja. Ovo naselje je 1456. godine dobilo status grada zahvaljujući Kralju Ladislavu i tada dobija naziv Opidium.
Zanimljiva je informacija o tome da je razvojem poljoprivrede i trgovine, Futog stasao u značajno vašarsko mesto. U to vreme svrstan je i u jedan od najvećih trgovačkih centara Evrope pa je zbog toga u mestu čak nekoliko puta zasedao i Ugarski parlament.
Futog je bio u posedu porodice Futaki u 14. veku, Job Gorjanski sredinom 15. veka, a tokom Kraljevine Ugarske u periodu od 1696. godine sve do 1868. godine, bira se i Futoški Knez koji je biran jednom godišnje, a imao je samo simboličnu ulogu.
Futogom je rukovodila Kraljevska komora od 1528. do 1703. godine, zatim je u Futogu bilo značajno prisustvo Generala barona Jozefa Nehema, kasnije dolazi u posed grofa Batlera, grofa Cernhausa, Jozefa Odvajera, grofa Frifrih Lorenca Kavrijana, Mihaila Čarnojevića , grofa Andrije Hadika, grofs Brunsvik, a od 1852. do 1921. grof Kotek.
Futoško vlastelinstvo u vlasništvu porodice Čarnojević u vremenu od 1744. do 1770. godine, bilo je jedno od najvećih u Bačkoj. Grof maršal Hadik je otkupio to vlastelinstvo i po projektu Franciskusa de Paola Manetha, izgradio prelepi dvorac. U nekadašnjem dvorcu je sada smeštena poljoprivredna škola, a ovo prelepo zdanje u Futogu, proglašeno je 2001. godine spomenikom kulture, koji do danas nije značajnije menjao svoj izvorni izgled. Zanimljivo je saznanje da je ispod magistralnog puta bio izgrađen tunel, koji je povezivao crkvu Srce Marijino i sam dvorac. U podrumu ovog reprezanatitivnog objekta pronađeni su ostaci zatvora u kojem je nekada davno bio zatvoren feldmaršal August Fon Makenzen.
Zanimljivo je kako se u dalekoj prošlosti govorilo kako se Petrovaradinski šanac (Novi Sad) nalazi kraj Futoga, što dovoljno govori o važnosti ovog mesta u ono vreme.
Poslednji vlasnici Futoga, bili su članovi poznate porodice Kotek. Marija i Rudolf Kotek su svojoj varošici ostavili zadužbinu u vidu katoličke crkve Sveto Srce Isusovo.
Neogotička crkva "Srce Isusovo" iz 1908. godine
Preko puta dvorca je još jedna futoška znamenitost - neogotička katolička crkva "Srce Isusovo". Stogodišnja crkva je ogromnih dimenzija i prelepo dekorisana. Ono što posebno privlači pažnju se predivni vitraži koji predstavljaju jedan od najgrandioznijih vitražnih ansambala u Vojvodini.
Pravoslavna crkva „Sveti Kuzma i Damjan“ poznata i kao Sveti Vrači, izgrađena je u Futogu 1776. godine. Crkva predstavlja nepokretno kulturno dobro i smatra se spomenikom kulture od izuzetnog značaja. Ikonostas je u Futoškoj crkvi 1799. godine nacrtao Arsenije Teodorović. Nakon rušenja Blagoveštenjske kapele na starom vašarištu u hram je preneta vredna zbirka ikona Pavla Simića.
Poznato je da su Kotekovi u kasnijem periodu izdvojili najviše novca za renoviranje pravoslavne crkve „Sveti Kozma i Damjan“ Sveti Vrači i to izuzetno veliku sumu od 3000 tadašnjih Kruna. Ova dva svetitelja su u narodu poznata i kao Sveti Vrači
Za period Kotekovog vladanja imanjem i dvorcem vezane su mnoge zanimljivosti, a jedna je da je u ovom dvorcu, nekoliko dana pre Sarajevskog atentata, boravila upravo Kotekova nećaka, princeza Sofija i njen muž, nadvojvoda i prestolonaslednik Franja Ferdinand.
Zanimljivo je da je posle Oktobarske revolucije dozvolio velikom broju ruskih belogardejskih porodica da se doseli kod njega u dvorac, ustupivši im jednu celu pomoćnu kuću.
Za dvorac je vezano nekoliko zanimljivih priča. Jedna je da je Johan Štraus, slavni austrijski dirigent, violinista i kompozitor, i „kralj valcera“, bio gost Kotekovih na proputovanju kroz južne delove Habsburške monarhije. Kažu da je 1867. godine u Kotekovom dvorcu komponovao svoj najslavniji valcer „Na lepom, plavom Dunavu“, prethodno čuvši na novosadskom Štrandu kako ovu melodiju zvižduću ljudi koji su se okupljali pored Dunava u „lovu“ na posao („jäger“ znači „lovac“ na nemačkom). Takođe, izgleda da je ovde komponovao i operetu „Jabuka“, koja se odigrava u tadašnjoj „Južnoj Ugarskoj“, a Štraus naglašava da je to u „srpskim krajevima“ u libretu. Opereta opisuje narodne običaje Srba i dvojicu plemića pod imenima Mirko i Vasa Gradinac.
Krajem II svetskog rata u dvorcu je bila bolnica za ranjenike sa Sremskog fronta. Dvorac u Futogu je jedno od najstarijih zdanja u Vojvodini ovog tipa. Dok širom Vojvodine nailazimo na sablasne ruševine, dvorac u Futogu blista kao kad ga je grof Hadik pre više od dva veka sagradio.
Zavetni krst u Futogu podignut je 1803. godine i predstavlja nepokretno kulturno dobro kao spomenik kulture.
Zavetni krst je postavljen na „nultu tačku” Starog Futoga i od njega i prema njemu, vršila su se sva merenja i verovatno određivali položaj i visina objekata. Spomenik je podigla ugledna futoška porodica Šević čiji je potomak bio episkop Bački Mitrofan Šević.
Danas je ošte poznata asocijacija pri pomenu Futoga, kupus, čiji su proizođači na daleko poznati po kvalitetu ovog povrća.
Proizvođači kiselog kupusa iz Futoga zvanično su postali Ginisovi rekorderi 2009. po količini skuvane sarme u jednoj posudi: u loncu su uspeli da skuvaju skoro tonu sarmi.
Mnogo istorije ima ovo malo mesto, koje vredi posetiti.
Нема коментара:
Постави коментар