Dr Ignjat Pavlas

 Novosadski advokat dr Ignjat Pavlas (1887-1942) pripada onim istorijskim ličnostima koje su životom i delom obeležile jednu epohu.

Rođen je u slavonskom mestu Donjem Miholjcu, a još od detinjstva živeo je u Novom Sadu, gde je završio Srpsku pravoslavnu veliku gimnaziju. Prava je studiro u Zagrebu i Budimpešti, gde je stekao doktorat, a dve godine uoči Velikog rata, u Novom Sadu je otvorio advokatsku kancelariju koju je vodio sve do fašističke okupacije 1941.

Njegova kancelarija bila je i stecište Srpskog narodnog odbora u danima neposredno uoči oslobođenja i ulaska srpske vojske u Novi Sad 9. novembra 1918.

Dao je nemerljiv doprinos ukupnom društvenom raspletu burnih događanja, kao veliki rodoljub i humanista. Ostalo je zapisano da je, kao potpredsednik Srpskog narodnog odbora, saopštio komandantu nemačkih trupa da bez plena napuste grad, a potom se sa delegacijom probio do Beograda da bi od Vrhovne komande zatražio da srpska vojska što pre uđe u Novi Sad. Zajedno sa Jašom Tomićem, predsednikom Odbora, sa balkona Matice srpske je, u ime građana Novog Sada, poželeo dobrodošlicu oslobodilačkoj srpskoj vojsci, a već 25. novembra predsedavao je Velikoj narodnoj skupštini Srba, Bunjevaca i ostalih Slovena u Banatu, Bačkoj i Baranji, na kojoj je današnja Vojvodina prisajedinjena Kraljevini Srbiji. Prvog decembra stvorena je Kraljevina SHS.

Sve to mu, nepunu godinu kasnije, nisu oprostili mađarski fašisti. Zlikovci su Pavlasa i njegovu ženu Olgu svirepo likvidirali 23. januara 1942. i njihova tela, sa hiljadama drugih, bacili pod led Dunava.

Bio je jedan od osnivača Planinarskog društva “Fruška gora”, današnjeg “Železničara”. Pod Pavlasovim rukovođenjem je na Fruškoj gori obeleženo više od 300 kilometara staza. Planinarsko društvo mu se odužilo i drugi fruškogorski vrh po visini (531 m) nazvali su Pavlasov čot. 

Na kući u kojoj su živeli Pavlasovi, u centru grada u Železničkoj ulici, nalazi se spomen ploča. Na Spomen-ploči je reljefni lik Ignjata Pavlasa i na srpskom jeziku i ćiriličnim pismom tekst:

"IGNJAT PAVLAS 1886-1942.

U ovoj kući živeo je Ignjat Pavlas, znameniti novosadski advokat, član predsedništva Velike narodne skupštine Srba, Bunjevaca i drugih Slovena Banata, Bačke i Baranje, starešina Sokolskog društva i osnivač prvog planinarskog društva u Vojvodini, pogubljen u Novosadskoj raciji."

16.01.2022.