Kineska nova godina

 Od lampiona do koverata, crvena boja je sveprisutna u kineskom društvu, a to je posebno primetno tokom proslave Kineske nove godine. 

Po legendi, sve je počelo sa Nijan, krvoločnom zveri koja je terorisala meštane seoskih sredina svake Nove godine. Ona je jela njihove useve i stoku, a ponekad čak i decu. Seljani su ipak vremenom naučili da se ovaj polu-bik sa glavom lava najviše boji tri stvari: vatre, buke i crvene boje. Nakon što je Nijan konačno savladan, crvena je postala boja za koju se verovalo da donosi sreću za sve ljude, a njena tradicionalna  upotreba nastavljena je sve do danas.

Crveni lampioni se najčešće kače ispred ulaznih vrata kako bi oterali nesreću, pa se postavljaju na zidove doma svakog ko slavi ovaj praznik. Tehnika njihove izrade nije mnogo različita od pravljenja papirne pahuljice, ali postoje i ukrasi kompleksnijeg dizajna koji završavaju u muzejima.

Umesto tradicionalnih poklona, Kinezi za ovaj praznik dele crvene koverte sa novcem. Veruje se da oni teraju zle duhove. Još jedna legenda objašnjava poreklo ove tradicije. Naime, postoji mit da je tokom vladavine dinastije Sung jedno mlado siroče pobedilo u borbi ogromnog demona koji je maltretirao stanovnike sela Šen-Šju. Kao nagradu za ovaj veliki podvig, starešine sela su detetu udelile crveni koverat pun novca. 

Tradicionalni kineski kalendar je lunisolarni, što znači da meri vreme na osnovu kretanja i Sunca i Meseca. Datum početka Kineske nove godine drugačiji je svake godine i varira prema gregorijanskom kalendaru, ali obično „pada“ između 21. januara i 20. februara.  Dok je zapadnjački horoskop podeljen na 12 meseci, kineski je podeljen na 12 godina. Svaka godina se povezuje s određenom životinjom: pacov, vo, tigar, zec, zmaj, zmija, konj, ovca (koza), majmun, petao, pas i svinja. Kineska Nova godina ili proletnji festival kako je još nazivaju, određuje se prema lunarnom kalendaru i svake je godine na drugi datum. Kinezi su napravili svoj kalendar za vrijeme dinastije Shang u 14. veku prije Hrista. Taj je kalendar izrađen po lunarnom ciklusu koji ima 12 mjeseci, a svake druge ili treće godine ima i 13. mjesec. Godina ima između 353 i 355 dana, a prijestupna 383 i 385 dana.  Prema verovanju, ljudi su pod uticajem karaktera životinje koja je vladala u godini njihovog rođenja. Bezbrojne legende postoje o tome kako je uspostavljen takav redosled godina. Prema jednoj, Buda je pozvao sve životinje na planeti, pre nego što je napustio ovaj svet. Jedine koje su ga slušale bile su nabrojane životinje, pa je Buda po njima nazvao godine onim redosledom po kom su stizale.

Prema drugoj legendi, životinje su se utrkivale da vide Cara od Žada, koji je prema nekim tradicijama vladar Raja.

Stari vo je predvodio povorku, ali je trebalo da pređu reku, odlučio je da pomogne pacovu da je prepliva. S druge strane, pacov je bio prepreden i baš kad je trebalo da pređu na drugu obalu, skočio je sa vola i prvi prošao kroz cilj. 

Iako je kineska Nova godina ukorenjena u religioznoj tradiciji, poslednjih decenija ovaj praznik poprimio je mnogo šire odlike svetkovine. Ljudi uglavnom žele da se tokom tog perioda „naoružaju“ srećom za mesece koje slede, pa neke porodice izbegavaju da rade „baksuzne stvari“. Na primer, tokom proslave ljudi neće nositi staru i pocepanu odeću, kako ne bi u novu godinu uneli lošu sreću. Neki izbegavaju i da obavljaju kućne poslove, rukuju noževima i iznose đubre, kako „ne bi izbacili dobru sreću“. 

Proslava se okončava Festivalom lampiona 15. dana. Neki veruju da je to dan na koji je rođen Tjanguan, taoistički bog dobre sreće. Ostali smatraju da su lampioni povezani sa Carem od Žada, koji se razbesneo kada su ljudi ubili njegovog omiljenog ždrala. Planirao je da olujom uništi selo koje je bilo odgovorno za ubistvo, ali se jedan čovek dosetio da svi pred kuće iznesu crvene lampione, kako bi car pomislio da selo već gori. 

Festival navodno vuče poreklo iz dinastije Šang (između 1600. i 1100. godine pre nove ere) kada su ljudi prinosili žrtve bogovima i precima i time se opraštali od stare godine. Prema legendi, zver po imenu Nijan („Godina“) napadala je ljude krajem stare godine, a seljani su je terali jakim svetlima i bukom, što je ritual koji se transformisao u proslavu Kineske nove godine, kakvu danas poznajemo. 

28.01.2023.

Šajkaš

Šajkaš, u istoriji, nije bio poznat samo kao neka raskrsnica puteva nego i kao mesto gde su se putnici i karavani odmarali i konačili bilo da su dolazili iz Novog Sada, odnosno iz Futoga (32 km) ili iz Titela (20 km) ili iz Žablja (12 km). Da je Šajkaš doista bio konačarsko i neko bezbednije mesto dokazuje i tvrđava koja je u srednjem veku postojala na ovom mestu. Atar Šajkaša bio je naseljen od davnina što pokazuju brojni arheološki tragovi, posebno keltska nalazišta.

Šajkaš se prvi put pominje 1254. godine kao neko utvrđenje. Kasnije, kroz ceo srednji vek prelazi iz ruku nekog Sentivanjija koji mu je dao ime (Sentivan) u ruke drugih feudalaca sve dok nisu zavladali Turci. Turski tefteri pominju Sentivan u titelskoj nahiji i to 1554. godine sa 8 kuća, 1570. sa 18 i 1590. sa 25 kuća.
Kroz ceo XVII vek nema podataka o Šajkašu, jer su tada mnoga bačka sela opustela pa je i Šajkaš sa ono malo stanovnika iščezao i postao pustara.
Šajkaš je i početkom XVIII veka bio pustara. Tako se on pominje i 1722. u sastavu koviljskog graničarskog šanca. Nešto kasnije, 1731. godine zabeležen je kao neko malo  naselje Mali Sentivan koje su prisvojili graničari iz Kovilja zbog čega su se njegovi stanovnici žalili županiji. Posle razvojačenja vojne granice, Šajkaš je desetak godina pod zaštitom županije, a 1769. godine priključuje se šajkaškom bataljonu u čijem sastavu ostaje sve do 1873.Tada Sentivan dobija izgled urbanog naselja sa dve crkve u centru, dve škole, opštinom, železničkom stanicom… Kada je ukinut šajkaški bataljon, selo je pripojeno ponovo županiji. U prvoj polovini XX veka, Sentivan dobija i prve industrijske  pogone tj. mlin i ciglanu, a istovremeno, dobija i ime koje i danas nosi. Prvo se zvao Mali Sentivan, pa Kovilj Sentivan, potom, Šajkaš Sveti Ivan, pa Sveti Ivan Šajkaški, dok se, najzad, neko nije dosetio da sve to jednostavno skrati u – Šajkaš. Logično, jer baš tu je bilo središte šajkaša, potiskih graničara.
Sve do kraja Drugog svetskog rata Šajkaš se izdaleka prepoznavao po dva crkvena tornja. Tada je, nažalost, u oslobodilačkom zanosu nakon Drugog svetskog rata, “švapska” crkva srušena. Sada je u centru Šajkaša samo jedna bogomolja, pravoslavna, posvećena svetom Dimitriju, sagrađena početkom XIX veka na mestu prvobitne, građene od naboja. Prvi ikonostas imao je samo četiri ikone, koje je uradio Dimitrije Avramović (rođen u Šajkašu, oslikao i Sabornu crkvu u Beogradu; prerana smrt sprečila ga je da do kraja oslika ikonostas u svom rodnom selu).
Prva škola otvorena je posle 1772. godine. Imali su Sentivanci 1785. „prostu“ školu, ali bez učitelja. Sve te zgrade zidane su od lošeg materijala, pa je kažu zato, baš u Šajkašu rođeno poprilično naučnika i kulturnih radnika čija je slava nadaleko premašila opštinske, državne, pa i evropske granice. Pomenimo, recimo,  profesor a Medicinskog fakulteta, doktora  Miladina Mirilova ili kompozitora i dirigenta Branka Čenejca. Nije poznato kada je selo dobilo bolju školsku zgradu u kojoj se učilo do revolucije 1848-49. godine. Najraniji poznati učitelj je Jovan Grujić. Posle ujedinjenja Vojvodine sa Srbijom 1919. sve osnovne škole, pa tako i šajkaška, pretvorene su u državne narodne škole.  pa je zato, baš u Šajkašu rođeno poprilično naučnika i kulturnih radnika čija je slava nadaleko premašila opštinske, državne, pa i evropske granice. Pomenimo, recimo,  profesor a Medicinskog fakulteta, doktora  Miladina Mirilova ili kompozitora i dirigenta Branka Čenejca.
Poslednjih godina, mnogo se ulagalo u Šajkaš a rezultati se vide po popločanom trotoaru duž glavne ulice, urbanom mobilijaru, javnoj rasveti. Sve zajedno odaje utisak uređenog naselja s kojim retko koje selo u Vojvodini može da se poredi.
U glavnoj ulici u centru su hram Svetog Dimitrija na kojem sija obnovljena fasada, Osnovna škola „Isidora Sekulić”, ambulanta, vrtić, Dom kulture, prodavnice, apoteka, koje takođe izgledom doprinose da utisak o selu bude odličan. Da selo živi vidi se i po gradnji novih kuća koje odudaraju od okolnih starih zdanja.
Blizina auto-puta Novi Sad – Beograd, udaljenog svega tri kilometra posebna su prednost Šajkaša, pa to verovatno utiče što se kuće u Šajkašu retko prodaju.
Dinje i lubenice se izvoze i na mnogo dalja tržišta nego što su Novi Sad i Beograd. Osnivanjem fabrike konzervi u Titelu mnogi zemljoradnici proizvode povrće za ovu fabriku. Šajkaši su poznati kao dobri stočari. U Šajkašu bar 15 stočara ima po pedesetak krava, dok one koji imaju desetak krava i ne broje. Mesto je bogato stokom, a susedni Mošorin je najveći proizvođač mleka po glavi stanovnika u Srbiji.
U pogledu vodosnabdevanja , Šajkaš ali i susedno Vilovo nemaju problema. Piju zdravu vodu s izvorišta ispod Titelskog brega, do koje su pre sedam, osam godina došli izgradnjom crpne stanice, dovodnika i dva bunara. 
Mesto je u odnosu na druge posebno i po tome što je Mesna zajednica osnovala Javno komunalno preduzeće koje brine o čistoći ulica, zelenila, odvozu smeća, pijačnim uslugama i groblju.
Šajkaš je poznat i zbog Gojka Todorovića(1955-2021) pesnika, salašara, čoveka sa srcem širokim kao svemir za sve ljude koje je upoznao, a koji je živeo u ovom selu. Stvarao je, gradio, pisao pesme, monodrame, pokretao sve oko sebe na dobra dela i nudio srce na dlanu.
U Šajkašu, u ravnici Vojvodine, Gojko je svakog primao raširenih ruku, vraćao u vremena kada smo verovali u dobro i želeli da zagrlimo celi svet.
U vojvođansku ravnicu doneli su ga iz Bosne 1956. godine (sa Kozare), u džaku, sa jedva dvaneset kila. Završio je agronomiju, odslužio vojsku i zaposlio se u banatskom selu Sakule, u PKB-u. Od svega najviše su ga privukli dedaci, koji su, kako je to običaj u Vojvodini, sedeći na položenom deblu umesto klupe ispred kuće, svakodnevno pričali priče o nekim događajima, stalno ih prepričavajući. Zbog njih je poželeo da i sam nešto ispriča. I tako je počelo..
Gojko Todorović je svojevremeno osnovao Društvo „Šajkaška“, koje je povezalo petnaest sela, i deceniju i po radilo na širenju kulture u tim mestima. Godine 2009. sa Ružicom Babec osniva Fondaciju „ETNOS“, a jedna od njegovih ideja je da što veći broj onih koji su nekada iz nekog razloga otišli sa sela, vrati nazad, u zagrljaj prirodi. Jedan je od inicijatora Šajkaških dana kulture koji okupljaju umetnike iz 15 sela, jedan od organizatora likovne kolonije, vodi dramsku sekciju... Gojkov gost bio je Žan Belvi, kanadski pesnik, koji se zaljubio u čardak i obećao da će sličan da podigne u Torontu. Po njemu je snimljen dokumentarni film “Sva Gojkova blaga”, kojem je pripala “Zlatna medalja” na Festivalu dokumentarnog filma 2004. godine. Napisao je šest monodrama o mudrom Lali i nesnalažljivom Bosancu, tačnije o sebi. Jer je, kaže, čovek sa dva lica, vojvođanskim i bosanskim.
Ostvario je i svoj dečački san, da podigne neko zdanje na brežuljku, na kojem se u njegovom detinjstvu uzdizala vetrenjača, koja je 1962. na njegove oči srušena, a građa razneta. Žal za vetrenjačom osećao je još kao dečak dok se u obližnoj jaruzi kupao sa svojim drugovima. Mnogo godina kasnije ukazala mu se prilika za započne vikendicu, a ispao je dvorac na tri sprata, koji je 2008. godine promovisan u Kuću kulture, otvorenu za sve umetnike i one koji vole i umeju da uživaju u umetničkim delima.
Njegova “Kuća verovanja” je trebala biti amanet svima nama da bude mesto koje spaja sve ljude dobre volje, da postane mesto koje će biti svetionik u Panonskoj ravnici, da nas okuplja i obasipa njegovom blagošću. Ali na žalost, nije poživeo dovoljno dugo da bi to ostvario. Današnji stanovnici Gojkovog salaša nisu ni nalik Gojku, čak su vrlo negostoljubivi te nedozvoljavaju ni slikanje onoga što je ostalo od Gojkovog zamka, a o nekom pristojnom razgovoru nema ni govora. Sada salaš izgleda propalo i bedno. Šteta, što je jedna tako velikodušna zamisao čuvenog Gojka propala.

No bez obzira na to, Šajkaš je veoma lepo selo koje svakako treba videti.

Mesna zajednica 

Osnovna škola 

Hram Svetog Dimitrija

Ulaz na Gojkov salaš

Gojkov salaš

Gojkov salaš 

02.01.2023.

Vezirac

 Vezirac je malo brdo na severu Srema (između Petrovaradina, Sremskih Karlovaca, Sremske Kamenice i Bukovca), gde je 5. avgusta 1716. god. došlo do sudara dva sveta i poprišta čuvene bitke. Bitka kod Vezirca je bila odlučujuća borba u Austrijsko-turskom ratu 1716-1718. god, čiji ishod će uticati je na mnoga kasnija dešavanja na Starom kontinentu. Za tadašnje prilike, ogroman broj vojnika učestvovalo je u petosatnoj bici kod Vezirca. Osmanlije su imale za cilj da povrate vlast nad Podunavljem, jer je to bio veliki finansijski resurs i plodna zemlja i da prodru dalje u Evropu. Veliki vezir Damad Ali-paša, sa oko 120.000-170.000vojnika, podigao je logor na brdu Vezirac, naspram Petrovaradinske tvrđave. Habzburška vojska napada i razbija prve turske redove, vezir iz neobjašnjivih razloga ne reaguje blagovremeno, Turci se počinju mahnito povlačiti uz velike gubitke, kako u ljudstvu, tako i u ratnom materijalu. Austrijanci su, pored silnog bogatstva, zarobili i 2000 kamila. Veliki vezir biva ranjen u glavu i umire u crkvi Svetog Nikole u Sremskim Karlovcima, a njegovo telo je prebačeno za Beograd, gde je i sahranjen. Bitka na Vezircu odredila je sudbinu centralne Evrope, s obzirom na to da Turci nakon nje nisu više krenuli preko Save i Dunava, a u Petrovaradinu će narednih decenija biti sagrađena Tvrđava. Brdo Vezirac dobilo je ime upravo po velikom veziru, koji je ovde razapeo šator iz kojeg je komandovao bitkom. Na ovom brdu podignut je spomenik 1902. god, od belog krečnjaka, visine 650 metara, prema projektu zagrebačkog arhitekte Hermana Bolea. Sa četvrtastog postolja uzdiže se glavni postament valjkastog oblika, koji se postepeno sužava i na kome stoji krst. Na ovom valjkastom delu uklesan je tekst na latinskom jeziku, a na dnu krsta se nalazio polumesec, čiji su krajevi sada polomljeni. Nešto niže od Vezirca, nalazi se Alibegovac, danas poznato novosadsko vikend naselje. 

Po predanju i lokalnoj legendi, jedan deo turske vojske poginuo je u močvari u Petrovaradinskom ritu, a sa njima su potonuli konji, kočije, oružje, ali i brojno blago koje su nosili sa sobom. Legenda kaže da se to blago i danas nalazi duboko u zemlji oko samog rita. 

15.01.2023.

Budisava

Budisava (mađ. Tiszakálmánfalva, nem. Waldneudorf) je selo osnovano 1884. godine. Nalazi se u Srbiji, AP Vojvodini, Bačkoj, Južnobačkom okrugu, opštini Novi Sad, 20 km od Novog Sada, 5 km od Kaća na putu prema Titelu.

Prema predanjima, postoji nekoliko verzija kako je selo dobilo ime. Jedno od njih potiče još iz XVI veka, u kom se navodi da je mesto bilo zaseok Kovilja i da se nalazilo tu gde je raskrsnica, na mestu današnjeg Grlića. U to vreme se pominjao naziv Budisava, budisavske šume i budisavski atar. Kažu, u to vreme je tu bila poštanska ispostava gde su se menjali konji kada su ljudi putovali iz grada za Titel, Šajkaš, Žabalj… Tada su tu živeli baba Buda i sin joj Sava, i prostim spajanjem kod “Bude i Save” je nastalo ime.

Druga priča govori o tome da je na mestu današnjeg sela živeo svinjar po imenu Sava koji je svojim rogom budio ljude da teraju svinje, tako da je, opet prostim spajanjem “budi Sava” nastalo ime sela.

Činjenice kažu da je Budisava namlađe selo u Šajkaškoj. I jedino koje je pravljeno „da bude mađarsko“, jer se u ona vremena strogo vodilo računa da nijedna nacija snagom i brojem ne pretegne na svoju stranu, pa carska vlast je pažljivo pratila situaciju na terenu. Kako bi se održala ravnoteža u društvu i ni jedna nacionalna zajednica ne bi postala brojnija, a samim tim se i odlučila na, ne daj Bože, neku ideju samostalnosti, vlast je odlučila da spreči masovno naseljavanje Srba na ovom području tako što će napraviti selo u kome će naseliti isključivo Mađare. Problem je bio, međutim, što ovi nisu imali dovoljno kapitala i ekonomske moći, pa ih je trebalo malo podržati. Tako su uz Mađare stigli i Nemci. Istorijski podaci dalje kažu: Godine 1884. u koviljskom ataru ugarske vlasti naselile su prve mađarske i nemačke porodice. Tri crkve u centru simbol su čvrstog verovanja da u ljudima postoji nešto mnogo dublje nego što su istoria i politika. Ljudi i njihovi koreni ostaju. Zato je svakom stanovniku Budisave ovaj prizor najdraži u čitavom selu. Kolonizaciju je pokrenuo izvesni Janoš Hankonji 1883. na državnom zemljištu kaćkog i koviljskog atara. Prostor koji je trebalo naseliti bio je pod gustom hrastovom šumom od koje vlast nije imala mnogo koristi, pa je odlučila da je proda. Hankonji je u ime naseljeničkog udruženja od ugarskog predsednika vlade Kalmana Tise zatražio da pomogne kolonizaciju Mađara i Nemaca. Tisa je, u skladu s onovremenom politikom mađarizacije šajkaških krajeva, iz državne kase odobrio 120.000 forinti i kolonisti, mahom bezemljaši iz bačke županije, dobili su i besplatnu građu za podizanje kuća. Šuma je 1884. iskrčena uz pomoć stručnjaka iz Kranjske i selo je 1885. već bilo izgrađeno. Do 1887. naselje je administrativno pripadalo Gornjem Kovilju, a onda je postalo posebna opština. U znak zahvalnosti prema ugarskom dobročinitelju, predsedniku vlade, žitelji su mu nadenuli novo ime, koje je bilo i zvanično – Tisakalmanfalva (Tiszakalmanfalva). Nemci su ga zvali Waldneudorf (Šumsko novo selo). Godina 1884. je zvanična godina osnivanja sela koje se prvobitno zvalo po šumi Budisava. Posle Prvog svetskog rata vraćeno mu je prvobitno ime. 

Kao tradicionalno naselje, podizano administrativnom odlukom onako „na lenjir“, Budisava je bila sva po propisu. U centru je imala četiri parka, koji danas više ni izbliza ne izgledaju onako kako bi trebalo. Ipak, selo je zadržalo jednu osobenost s kojom se veoma ponosi. Kao retko gde, a možda i nigde, jednu uz drugu naći ćete tri crkve. Katolička je podignuta pre više od 100 godina. Pravoslavna je izgrađena u novija vremena. Crkva posvećena Saboru Srpskih svetitelja u Budisavi je izgrađena po projektu arh. Radosava Prokića. Gradnja je završena 2003. godine. .Odmah uz nju nalazi se reformatorska crkva. Četvrta, evangelistička crkva, koja je pripadala lokalnim Nemcima, srušena je 1946. godine. Svako bi danas, naravno, voleo da je i ona u ovom nizu kojim se Budisava diči. 

Prva kuća u Budisavi je završena u avgustu 1884. godine, 1886. godine je sagrađena zgrada mesne zajednice koja je u početku bila škola. U oktobru 1887. je završena škola sa jednom učionicom koja je služila i kao zgrada za služenje mise. Današnja reformatska crkva je završena 1888. godine. 1891. godine je završena zgrada pisara a 1892. zgrada katoličke porte. Katolička crkva je sagrađena 1908. godine gde je seoski sveštenik držao službu svake sedmice bez redovnog odlaska u Novi Sad. Danas ona pripada Subotičkoj biskupiji i nosi titulu Kraljice Svete krunice, dok je ranije bila posvećena samo Devici Mariji od Mađara. Iako su krajem 19. veka Budisavčani namenili jednu kuću u kojoj će se okupljati, potrebe njihove zajednice bile su značajno veće, te su podigli seosku crkvu - ciglu po ciglu. U dvorištu se izdvaja zgrada u kojoj se nalaze Katolička crkvena sala i sedište KUD-a „Petefi Šandor”. Iza zgrade smešten je i mali improvizovan muzej na otvorenom gde se može nešto više saznati o istoriji sela. Nedavno je podignuta i spomen-ploča posvećena ugarskom predsedniku vlade Tisi Kalmanu(1830-1902), osnivaču i počasnom građaninu Budisave, po kome domaći Mađari i danas nazivaju svoje mesto - Tiszáklmánfalva.

Ispred Katoličke crkve nalazi se “Turul“, odnosno spomenik mitske ptice, podignut u čast palih boraca i nestalih Mađara u Prvom svetskom ratu, dok se ispred mesne zajednice nalazi Spomenik palim borcima u Narodnooslobodilačkoj borbi, podignut u sećanje na 22. oktobar, tačnije dan kada je oslobođeno selo. 

Kulturno-umetničko društvo „Petefi Šandor“ postoji 15 godina, a osnovan je i KUD „Mladost Budisava” 2016. godine koji kao spontani nastavljač nekadašnjeg KUD-a „Bratstvo i jedinstvo” okuplja uglavnom srpsko stanovništvo iz sela. 

Sasvim retka deca srpske i mađarske narodnosti sa srpskim i slovenskim prezimenima su pohađala tzv. “ VIĆ ŠKOLU “ koja je bila ustanovljena između dva svetska rata . U njoj se nastava odvojila na srpskom jeziku, bez obzira da li su ta deca bila osposobljena da prate nastavu na ovom jeziku. 

Između svetskih ratova u Budisavi je neko vreme radila i škola za malobrojnu jevrejsku decu koja su imala svog učitelja. 

 Kamen temeljac nove sadašnje škole postavio je tadašnji direktor, Pavle Gera, 18.03.1965. godine, a useljena je početkom nove školske godine 1966-1967. godine. Škola je dobila ime po jednom od visokih jugoslovenskih komunističkih, partijskih i državnih funkcionera, Moši Pijadi. Od 1993. godine škola nosi ime našeg jedinog nobelovca Ive Andrića. 

Iako malo selo, Budisava i danas ima izuzetno razvijen kulturni i socijalni život. Ona je svake godine domaćin raznih manifestacija poput kampa za folkloraše, festivala testenina i drugih… 

02.01.2023.